Waarnemingen, november 2024

Dichtbij genieten

Ipie Pater stuurt niet vaak foto's, maar als je allerlei leuke zwammetjes in je eigen tuin ziet verschijnen kan je dus zo enthousiast raken dat je dit wilt delen met anderen. Dat die leuke zwammetjes bij haar in de tuin staan heeft uiteraard een oorzaak: Verschraling! In een bemeste tuin zie je niet. En dat Ipie ervan geniet is logisch. Van links naar rechts zien we het Gewoon vuurzwammetje (Hygrocybe miniata), Sneeuwzwammetje ((Hygrocybe virginea (GE)) en de Spitse knotszwam (Clavaria falcata). Het zijn o.a. soorten die we ook kunnen aantreffen in de tuin van Immy Boonstra, ook dankzij het onbemest laten. Haar gazon is daardoor trouwens meer een mostapijt dan een grastapijt. De berken in haar tuin zorgen er bovendien voor dat er vaak veel meer soorten zijn te zien.

Soortenjagers

Er zijn paddenstoelen waar menigeen best een eindje voor wil omrijden en als je hoort van een bijzonderheid bij je in de buurt laat je de kans niet liggen die te bewonderen. Zelf heb ik overwogen daar een eindje voor om te rijden, want vanuit Roden is het maar een klein eindje rijden naar de Peizerweg in Groningen waar deze Bisschopsmuts (Gyromitra infula (EB)) op rottend naaldhout groeide. Dat is er toch niet van gekomen, ondanks dat ie op mijn verlanglijstje stond. Voor 'stadjer' Geertje Geertsma was er geen belemmering, zij kon er bij wijze van spreken naartoe wandelen. En dat hebben velen gedaan, zeker nadat RTV Noord er een uitzending aan wijdde. Voor 1990 was hij in Nederland door de jaren heen in 12 atlasblokken gesignaleerd, maar daarna leek hij uitgestorven tot een herontdekking in 2017, waarna hij op nog twee plekken werd waargenomen. En nu kwam deze vierde vondst er dus bij. Voer voor belangstellenden en soortenjagers.

Kiekjes

Van Hugo Arends komt de volgende bijdrage:

"Een paar kiekjes gemaakt in het landgoed achter de Ennemaborg. Die Wollige bundelzwam (Hemipholiota populnea) kun je over slaan, want ik lees net het verslag van jou (excursie op 29 okt. Midwolderbos). Daar werd de wollige bundelzwam al genoemd. Voor mij echter, was het een totaal nieuwe verschijning. Ik wist niet dat de Wollige bundelzwam bestond. Mijn kennis volstond met de Schubbige bundelzwam (Pholiota squarrosa), Goudvliesbundelzwam (Pholiota adiposa) en Prachtvlamhoed (Gymnopilus junonius). Ik heb er nu een vierde gelijkende soort aan toegevoegd. Zwammen blijven verrassen.

Op koeienpoep kwam ik de Geringde vlekplaat (Panaeolus semiovatus) tegen. En op Fraaisteelmycena (Mycena inclinata) zat iets wolligs, waarvan de beeldherkenning, mycena-parasiet maakte".

Warme tinten

Dat Jan de Vries graag wat warmte in zijn foto's brengt is bekend en te zien op de foto links, dat gepaard ging met de tekst:

"Nog twee herfstplaten van een vluchtige grauwe eindoktoberdag in een lariksbos van boswachterij Gieten.

Kleefsteelmycena's".

Eén foto is niet geplaatst, want de andere, het Echt judasoor (Auricularia auricula-judae), is gemaakt tijdens de excursie in het Lauwersmeer, maar hier weer geplaatst, omdat de warmte er vanaf straalt.

Vaste klanten

Vanaf het begin heeft onze werkgroep heel wat mensen zien komen en gaan. Zo gaat dat nu eenmaal. Bij veel mensen denk je er niet al te zeer over na wanneer ze niet meer aan de activiteiten deelnemen; het stopt gewoon en na een tijdje worden ze van de deelnemerslijst afgevoerd. Dat gebeurt niet bij iedereen en zeker niet wanneer het 'vaste klanten' zijn die regelmatig actief present waren. Toen Ab Neutel niet meer mee kon doen heeft hij altijd wel alle informatie ontvangen. Dit jaar is Henny Klein niet meer bij onze activiteiten aanwezig geweest, maar, op verzoek, blijft zij na vele jaren trouwe dienst niet verstoken van onze informatie. Zij, en haar man ook, sukkelen met hun gezondheid, maar gaat nog wel met enige regelmaat met Marian Hulscher op stap in de buurt. Daar kwam ze o.a. deze Grofplaatrussula (Russula nigricans) tegen die bezet was met de Poederzwamgast (Asterophora lycoperdoides).

Vaste gasten

Jaarlijks wordt het Buinerbosje bezocht in het kader van het Bospaddenstoelenmeetnet. Eerst was het een jonge ondoordringbare sparrenaanplant waar je gemakkelijk aan voorbij liep, maar toen daar de Odeurzwam (Squamanita  odorata (BE)) werd ontdekt was het een ander verhaal. Sindsdien zijn er ontzettend veel soorten ontdekt en één ervan is de Slijmige spijkerzwam (Gomphidius glutinosus (BE)). Dit jaar was het qua opbrengst aan soorten een iets minder jaar en dat geldt zeker ook voor deze karakteristieke spijkerzwam die je hiernaast op de foto van Geert de Vries ziet afgebeeld. Als je deze soort één keer hebt gezien vergeet je hem nooit meer. Sinds de ontdekking van de Odeurzwam zijn we alweer ruim 20 jaar verder en blijft de toekomst van dit bosje nog steeds ongewis, maar uiteraard , dat is hier al eens eerder uitgesproken, hopen we dat het als bos blijft bestaan. Onder de vaste gasten zijn veel bijzonderheden, zoals de Vierslippige aardster (Geastrum quadrifidum (EB)), Amandelslijmkop (Hygrophorus agathosmus (EB)), Kleine sparrenrussula (Russula nauseosa (KW)) en een trits aan andere bijzonderheden. Dit jaar kwam er de door mij zeer gewenste en eigenlijk de daar al lang verwachte Zilversteelzwavelkop (Hypholoma dispersum (KW)) bij. Logisch dat er altijd veel belangstelling is als we daar de zaak verkennen. Dat gaat het komende jaar ook weer een paar keer gebeuren, maar pas nadat we van onze plaatselijke verkenner Geert de Vries het sein krijgen 'dat er wat valt te halen'. Dit jaar kwam het daar namelijk erg laat op gang. Als het weer zover is zal dat net als dit jaar op doordeweekse dagen zijn in plaats van op de vaste vrijdag.

Vreemde afwijking

Van Luit Staghouwer uit Assen krijgen we wel vaker iets toegestuurd en meestal gaat het hem er dan om een naam te horen van iets dat voor hem onbekend is. Vaak ging het dan om een myxomyceet waar Janny Kramer wel raad mee wist. Deze keer betreft het iets waar ze bij Waarneming.nl niet echt raad mee wisten. Nou ja, het zou een Gewone fopzwam (Laccaria laccata) met een groeiafwijking kunnen zijn. Dat zou inderdaad kunnen, maar evengoed, vanwege de kleur, een Amethistzwam (L. amethystina). Dan is materiaal ervan noodzakelijk om te zien of dat iets oplevert. Luit meldde nog dat hij op dezelfde plek (op de Kampsheide) iets dergelijks al eerder zag. Ik heb gemeld dat die misvorming in de schimmel zit en aangezien het een mycorrhizasoort is dat hij op dezelfde plek weer kan verschijnen. Luit gaat dat in de gaten houden. Andere suggesties zijn welkom.

Andere soorten

Natuurlijk maakt het nogal uit of je paddenstoelen zoekt op de zandgronden of op de klei, of in venige gebieden. Er is verder heel wat te onderscheiden en dat geldt ook voor bijvoorbeeld het substraat. Elk milieu kent zo zijn eigen mycoflora. Dit jaar was het de bedoeling de Punt van Reide te bezoeken, maar helaas is dat er vanwege de weersomstandigheden niet van gekomen. We gaan daarom een bezoek daar iets eerder inplannen, want dat het de moeite waard is de kuststreken te verkennen is in het verleden wel bewezen en dit jaar door Grishja van der Veer die er niet ver vanaf woont. Tijdens een voorverkenning kwam hij bijvoorbeeld deze Roetkleurige schijntrechterzwam (Pseudoclitocybe expallens (BE)) tegen, die bekend staat als een duinsoort. Die was daar nog niet eerder gezien. Maar Grishja ontdekte er veel meer. Al eens eerder duinsoorten als de Gesteelde stuifbal (Tulostoma brumale) en de Ruwe aardster (Geastrum campestre) en dit jaar de Witglanzende stropharia (Stropharia albonitens), allerlei wasplaten, aardtongen, knotszwammen en andere stropharia's.            Er is nog een andere schijntrechterzwam en wel de Bruine - (P. cyathiformis (BE). Die werd door ons in 2004 in het Lieverderbosch ontdekt en is tot op heden de meest noordelijke groeiplek in Nederland. Dat het een zeldzaamheid is blijkt verder uit het feit dat hij op één andere plek in Drenthe voorkomt en elders als zeldzaam  bekend staat.                                    

Als een nachtkaars

Henk van den Brink stuurde op de valreep nog bijgaande foto's die werden vergezeld met de volgende tekst:
"Het paddenstoelenseizoen is inderdaad als een nachtkaars uitgegaan, maar we kunnen natuurlijk nog wat winterpaddenstoelen verwachten. Als voorproefje daarvan hier een paar foto's. Niet van nu maar al eerder gemaakt, maar nog niet eerder doorgegeven, dus dat mag dan misschien wel voor een keer. De fluweelpootjes (Flammulina velutipes) zijn uit het plantsoen aan de noordrand van de Groninger stadswijk Beijum, de opvallende collectie winterhoutzwammen (Polyporus brumalis) en de fors uitgevallen Rode kelkzwam sl. (Sarcoscypha coccinea sl.) uit het Bedumerbos".

Bij de laatste nog de opmerking mijnerzijds (C.K.) dat het net zo goed de Krulhaarkelkzwam (S. austriaca) kan zijn, vandaar dat Henk er sl. (sensu lato) aan toevoegde. Er wordt door sommige mensen wel eens beweerd dat ze aan de kleur het onderscheid tussen de twee kunnen maken, maar dat is in de praktijk nooit gebleken. Vandaar dat microscopisch onderzoek gewenst wordt om tot soortbepaling te komen.