In de ban van de Porseleinzwam

Met enige regelmaat maak ik met Arjan Boer een wandeling en steevast gaat (bij hem) de camera mee. Soms onverrichter zake, maar je weet immers maar nooit wat je onderweg tegen kan komen. Omdat het nota bene al bijna oktober was begon het steeds meer te kriebelen, want wanneer zou die  mycoflora nou eens goed op gang komen. Tijd voor een controle i.h.k.v. het Meetnetproject van de lanen tussen Een en Veenhuizen. Ondanks de nodige buien was het toch maar een droevige oogst op 26 september, maar bij het in zicht krijgen van een dode beuk met daarop een groep Porseleinzwammen fleurden we toch wat op, vooral Arjan. Dat zijn nog eens fotogenieke zwammen! We kwamen ze daarna nog vaker tegen en dat is niet zo verwonderlijk met de vele, soms in slechte staat verkerende,  beuken die er staan. Genoeg om veel foto's te maken, maar de meegenomen camera (of lens) voldeed niet helemaal, lees: behaalde niet het beoogde effect, en dus kondigde Arjan aan er later op de dag nog eens naartoe te gaan en daarna is hij er nog eens geweest. Uit de reeks foto's die hij ons stuurde is een bescheiden, maar wonderschone collectie geselecteerd.

Mooi om te zien

Hans Post meldde het volgende:

Soms twijfel je tijdens een excursie of je nu een wat forsere Platte tonderzwam (Ganoderma lipsiense) of juist een ranke Dikrandtonderzwam ziet. Bij dit Helmondse exemplaar lijkt het mij duidelijk. Ik ga voor 100% Dikrandtonderzwam, vooruit 99%, want ik heb hem niet microscopisch gecontroleerd…

Dat ene procentje kan er natuurlijk wel weer bij, want het is onmiskenbaar een Dikrandtonderzwam (Ganoderma adspersum). Daarover bestaat geen enkele twijfel. En echt rank vind ik hem niet. Maar wat voor boom is het? Voor het bepalen van de soort zwam 'is het handig' dat te weten. Hij is bekend van aantasting van loofbomen en daarom gok ik hier op de Valse acacia (Robinia pseudoacacia). En mooi... Ook wel, maar niet echt. Zeker niet vergeleken met de Kammetjesstekelzwam (Hericium coralloides (GE)) ernaast. Wat een prachtexemplaar! Logisch dat Hans er iets voor omreed. Hij was er toch (in de buurt van Helmond) bij een oud-collega die wist van de standplaats. Deze soort tast oude beuken aan en daarom mag je verwachten dat hij zijn areaal meer naar het noorden uitbreidt. Hij is trouwens gemeld van het Stadspark in Groningen, maar of hij daar nog steeds aanwezig is weet ik niet en hoor graag als dat wel zo is. Overigens hadden we hier (in Nieuw-Roden) nog wel de slechts van één andere plek (Flevoland)  gemelde Koraalstekelzwam (Hericium flagellum (GE)). Die groeide daar op een biels (van Zilverspar?) waarop menigeen afkwam. Nadat die biels is verplaatst naar de tuin van Ipie Pater weigerde hij opnieuw te verschijnen. Soms zijn ze behoorlijk kieskeurig. Overigens staat in de Verspreidingsatlas nog een melding (in Roden) van de Koraalstekelzwam, maar die is niet correct en omdat er wordt gewerkt aan een nieuwe Rode Lijst zal ik (CK) dat melden.

Vakantiekiekjes

Vanaf zijn vakantieadres in Normandië meldde Henk van den Brink het volgende:

Hoi Cees, ik las dat je nog waarnemingen uit de groep gaat plaatsen. Misschien zijn ook waarnemingen uit vakantiebestemmingen welkom? Ik ben nog maar een paar dagen weg en een mycovakantie is dit niet. Maar ik kwam toch een paar leuke soorten tegen in de ‘Hortillonages’ bij Amiens, een waterrijk voormalig groenteteeltgebied in het rivierdal van de Somme, nu een toeristische attractie. Op één plek waren paddenstoelen te zien, welgeteld drie soorten. Een daarvan was een reusachtige Waaierbuisjeszwam (Polyporus varius). De andere twee waren leuker: twee flinke groepen van de Populierleemhoed (Agrocybe cylindracea (KW)) en één flinke groep Elzenboleten (Gyrodon lividus (BE)).

Die Populierleemhoed (hierboven rechts op de foto), meestal met een flink ontwikkelde manchet, is een algemene verschijning in het westen van het land, in Zeeland en in het fluviatiele district, maar hier in Noord-Nederland is het een zeldzame verschijning (in slechts 6 atlasblokken). Zelfs zo zeldzaam dat ik hem nog nooit heb waargenomen. De Elzenboleet is landelijk nog een stuk zeldzamer (30 om 152 atlasblokken), maar die hebben we met de werkgroep wel een keer gespot in het Lauwersmeer. Maar ondanks de vele elzen die we hier in het noorden kennen blijft het bij die ene waarneming. Er is nog een melding uit Groningen en 5 in Friesland, waarvan 1 op Schiermonnikoog. In Drenthe is deze boleet nog nooit gemeld.

Een ander stinkerdje

In onze contreien zien we de bekende Grote stinkzwam (Phallus impudicus) het meest, gevolgd door de Kleine stinkzwam (Mutinus caninus. En de Roze stinkzwam (Mutinus ravenelli) is ook een algemene verschijning. De Spitse stinkzwam (Mutinus elegans) komt hier niet voor, maar wel veel op de Veluwe en dan heb je nog de fotogenieke Traliestinkzwam (Clathrus ruber) die je zomaar ergens kunt tegenkomen. Dat geldt niet voor de Duinstinkzwam (Phallus hadriani (KW)), want die is vrijwel strikt gebonden aan de buitenste zeereep waar hij groeit in de meest vitale helmvegetaties en open zandplekken daartussen. Daar is het een algemene verschijning van Zeeuws Vlaanderen tot Rottumeroog aan toe. Mooi om te zien op het kaartje van de Verspreidingsatlas. De mooie foto is gemaakt door Leo de Vries op Schier waar Leo kennelijk vaker vertoeft. Te zien is dat de 'hoed' van de zwam (het receptaculum) is bedekt met een weeïg-zoetig ruikende slijmerige laag (gleba) waar vliegen zo gek op zijn. Als dat wordt weggevreten wordt de honingraatstructuur goed zichtbaar en dat is op de foto goed te zien. Op de foto is verder het eiland (de top van het receptaculum) goed te zien. Bij de Grote stinkzwam is dat eiland een stuk kleiner en de geur is natuurlijk ook heel anders.

Een enkele keer wordt deze soort op een daarvoor geschikte plek gezien, waaronder één keer in Drenthe.